Passiebloem behoort tot de Passiebloemenfamilie – Passifloraceae in het engels is het Passionflower, Maypop, de franse versie is Passiflore, de duitse benaming benadert meer de botanische naam “Fleischfarbige Passionsblume”. Incarnata wil namelijk zeggen “vleeskleuring” en verwijst naar de kleur van de vrucht.
Spaanse missionarissen verwezen naar het symbool van het lijden van Jezus. Met heel veel verbeelding zouden de bijkroonbladen mogelijk doen denken aan de doornenkroon van Jezus en de drie stampers aan de spijkers in de handen en voeten van Jezus. De 10 kelkbladeren verwijzen naar de apostelen (met uitzondering van Judas de verrader en Petrus de verloochenaar). Het 3-lobbig blad zou mogelijk verwijzen naar de punt van de lans die Jezus’ zijde doorboorde en de ranken van de plant voor de gesel.
Geschiedenis
In 1569, beschreef de Spaanse dokter, Monardes, de rustgevende werking van de plant, hij nam het mee naar de Oude Wereld waar het algauw een geliefde kruidenthee werd. De passiebloem werd door de Jezuïeten ingevoerd in Europa. De Spaanse veroveraars van Mexico en Zuid-Amerika namen de gebruiken over van de Azteken en al gauw werd de plant ook gecultiveerd in Europa, ook al door de onwerkelijk mooie bloemen, sinds zijn ontdekking is de Passiebloem in gebruik als een verdovend, krampopheffend middel voor de zenuwen. Indianen van het gehele Amazonegebied gebruiken het als een licht verdovend middel. Ook in Europa werd het gebruikt als een kalmerend medicijn.
In het midden van de 19e eeuw werd passiebloem geïntroduceerd in de Noord-Amerikaanse geneeskunde. In veel landen in Europa en in de VS en Canada is gebruik van passiflora als rustgevend middel en als middel om de zenuwen te kalmeren gedocumenteerd voor meer dan 200 jaar. Pas in 1867 werde passiebloem vooral populair als kalmerend, slaapbevorderend en krampopheffend middel.
Tevens werd het gebruikt tegen koliek, diarree, dysenterie, epilepsie, slapeloosheid, morfineverslaving, zenuwzwakheid, neurose en aambeien. De plant wordt ook toegepast binnen de Ayurveda.
Beschrijving
Passiflora incarnata is een snel groeiende, overblijvende, kruidachtige, exotische klimplant met kruipende of klimmende stengels en groeit als woekeraar in vochtige bossen in de zuidelijke staten van Noord-Amerika, bij ons wordt de plant gekweekt als tuinplant en er bestaan heel veel soorten van de passiebloem.
Aan de klimmende takken zitten langgesteelde drielobbige bladeren met een ovale vorm en een gezaagde bladrand. De plant sterft in de herfst bovengronds af en loopt in mei en juni weer uit bij de dikke, vlezige wortels. Hij vermeerdert zich door middel van bestuiving en via ondergrondse uitlopers.
De sprookjesachtig mooie bloemen zitten aan stelen zonder bladeren, ze zijn wit/blauwviolet, in de herfst groeit het vruchtbeginsel uit tot een ovale, welriekende, gele vrucht (in warme gebieden), die eetbaar is (die van de Passiflora edulis is veel lekkerder).
Passibloem is winterhard, zolang de temperatuur niet onder de 15 graden vriespunt komt. De familie van de Passiebloemen telt overigens ruim 600 soorten, de een nog mooier en exotischer dan de andere, de meeste komen uit Amerika, maar er zijn ook soorten gevonden in Azië Australië en Madagaskar.
De plant groeit op zuidelijke muren op beschutte plaatsen en is vrij winterhard. De plant is goed te vermeerderen via de worteluitlopers. Ook is zomerstek mogelijk.
Gebruik
De bloem heeft een rustgevende, harmoniserende en kalmerende blauwviolette kleur, waar ook wat wit in zit. De bloem heeft ook een zwakke, lekkere geur, wat wijst op een werking via en op het zenuwstelsel.
Inhoudsstoffen
- Alkaloïden (harmine, harmaan, harmol)
- Flavonoïden (chrysine, apigenine en luteoline)
- Maltol
- Fytosterolen
- Cyanogeenglycosiden
- Fenolzuren
- Sterolmengsel
- Flavonglycosiden
- Aminozuren
Werking
Passiebloem heeft een vergelijkbare werking als valeriaan en heeft een licht kalmerende werking op het centrale zenuwstelstel, helpt bij slapeloosheid, nervositeit, nerveuze hartklachten, ziekte van Parkinson, spierkrampen, hysterie, hypertensie, PMS, epilepsie en als pijnstiller in veel kwalen. Passieflora kan ook worden gebruik bij problemen die samenhangen met de menopauze. Tevens wordt het toegepast als middel de gevolgen van alcoholisme te verminderen en het stoppen met drinken te vergemakkelijken. Passieflora werkt ook bij hyperactieve kinderen en een versnelde hartslag. Passiflora verdooft niet, maakt niet suf en heeft geen nare bijwerkingen. Bij huidaandoeningen, aambeien, brandwonden en infecties.
Gebruik
Medicinaal worden de bladeren gebruikt, men dient deze vlak voor de bloei te plukken, tussen de late lente en middenzomer. Ook na de bloei kunnen de bladeren verzameld worden, drogen in de schaduw.
Tegengesteld aan zijn naam, wordt de Passiebloem in huis geplaatst om problemen en moeilijkheden te kalmeren, en om vrede te brengen. Bij je gedragen, trekt het vrienden aan. Onder een kussen helpt het bij een goede nachtrust.
Passiebloem wordt door de exotisch zoete geur ook vaak gebruikt in de parfumindustrie, in thee of in snoepjes.
Combinaties (enkele voorbeelden)
- rustgevend, bij slapeloosheid en stress: samen met citroenmelisse, lavendel, valeriaan, hopbellen, slaapmutsje
- bij darmkrampen, menstruatiekrampen samen met echte kamille
- voor een goede bloedcirculatie, samen met meidoorn, citroenmelisse, vlierbloesem, linde, tijm
- bij depressiviteit, slaapstoornissen, samen met sintjanskruid
Door de rustgevende en kalmerende werking is passiebloem ook een deel van het herbs & relaxatie deel en heb ik het verwerkt in de ValeRelax siroop die onderdeel was van mijn Herboristenopleiding.
Passiebloem is een zeer veilig kruid, toch is het beter om het niet te gebruiken samen met antidepressiva.